ĐỊNH NGHĨA NGÀNH VẬT LÝ Y KHOA, VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIỆM
Cuối năm 2020, có 1 số ít văn bản pháp lý tương quan tới ngành vật lý y khoa đã được phát hành, lưu lại mốc quan trọng trong lịch sử dân tộc tăng trưởng ngành này ở Nước Ta. Điều này cũng đồng nghĩa là vai trò của những nhà vật lý y khoa đã dần được những cơ quan quản trị thừa nhận.
Ngày 26/11/2020, Thủ tướng nhà nước đã ký Quyết định số 34/2020 / QĐ-TTg phát hành Danh mục nghề Nước Ta. Lần tiên phong, nhà vật lý y khoa được nêu tên và được xếp chung nhóm ngành Vật lý và Thiên văn học với mã ngành 2111 trong hạng mục nghề của Nước Ta. Nhóm ngành này gồm có những nhà vật lý, vật lý hạt nhân, vật lý y khoa và nhà thiên văn học. Danh mục ngành này được biên soạn dựa trên văn bản gốc “ Danh mục nghề ISCO-08 ” được xuất bản năm 2012 của Tổ chức Lao động Thế giới ( ILO ).
Một trong những điểm nhấn của văn bản này được Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế ( IAEA ) và Tổ chức Y tế thế giới ( WHO ) nhìn nhận cao là đã ghi nhận vai trò của nhà vật lý y khoa là thành viên không hề thiếu trong ekip y tế tham gia vào việc làm chăm nom sức khoẻ hội đồng, thuộc nhóm nghề khối sức khoẻ 22 gồm có bác sĩ điện quang, bác sĩ xạ trị, bác sĩ y học hạt nhân và kỹ thuật viên [ 1 ].
Sau đó ít lâu, ngày 09/12/2020, nhà nước đã phát hành Nghị định số 142 / 2020 / NĐ-CP lao lý về việc thực thi việc làm bức xạ và hoạt động giải trí dịch vụ tương hỗ ứng dụng nguồn năng lượng nguyên tử. Trong Nghị định này, nguồn nhân lực vật lý y khoa được coi là một trong những điều kiện kèm theo tiên quyết để cấp phép hoạt động giải trí cho những việc làm bức xạ tương quan đến xạ trị và y học hạt nhân.Điều này một lần nữa chứng minh và khẳng định vai trò của nhà vật lý y khoa đã được pháp lý thừa nhận so với việc nâng cao chất lượng điều trị và bảo vệ bảo đảm an toàn cho bệnh nhân trong y học bức xạ. Tuy nhiên, những lao lý về điều kiện kèm theo so với nhà vật lý y khoa trong chẩn đoán X-quang chưa được nêu trong Nghị định 142 / 2020 / NĐ-CP, điều này cần được bổ trợ trong thời hạn sớm nhất .
Theo một số ít tổ chức triển khai quốc tế, ngành vật lý y khoa được định nghĩa như sau :
– Vật lý y khoa là ngành khoa học ứng dụng, áp dụng các kiến thức vật lý, bao gồm các quy luật và hiện tượng vật lý cũng như các nguyên lý kỹ thuật vào sinh học và y học để chăm sóc sức khoẻ cộng đồng. Chuyên ngành vật lý y khoa tập trung vào nghiên cứu các vấn đề liên quan tới bức xạ ion hoá trong chẩn đoán và điều trị bệnh.
– Vật lý y khoa là cầu nối giữa vật lý và y học, nhà vật lý y khoa là cầu nối giữa bác sĩ và công nghệ, vật lý y khoa giữ một vị trí quan trọng trong các ê kíp chẩn đoán và điều trị bệnh.
– Nhà vật lý y khoa: được dùng chung cho các chức danh kỹ sư, cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ vật lý y khoa được đào tạo và có bằng cấp tương ứng về chuyên ngành vật lý y khoa.
Theo Danh mục nghề ISCO của ILO hay theo Quyết định số 34/2020 / QĐ-TTg, nghề / ngành vật lý y khoa có vai trò và nghĩa vụ và trách nhiệm chính sau :
a ) Áp dụng những nguyên tắc, kỹ thuật và quy trình tiến độ vật lý để tăng trưởng hoặc nâng cấp cải tiến ứng dụng trong y tế và những ứng dụng thực tiễn khác ;
b ) Đảm bảo bảo đảm an toàn và phân phối liều bức xạ hiệu suất cao ( ion hóa ) cho bệnh nhân để đạt được hiệu quả chẩn đoán hoặc điều trị theo chỉ định của bác sỹ ;
c ) Đảm bảo đo lường và thống kê và miêu tả đúng mực những đại lượng vật lý được sử dụng trong những ứng dụng y tế ;
d ) Thử nghiệm, quản lý và vận hành và nhìn nhận chất lượng thiết bị được sử dụng trong những ứng dụng như hình ảnh, điều trị y khoa và đo liều ;
đ ) Tham vấn và tư vấn với những bác sĩ và những chuyên viên chăm nom sức khoẻ khác trong việc tối ưu hóa sự cân đối giữa ảnh hưởng tác động có lợi và có hại của bức xạ ;
e ) Xây dựng, thực thi, duy trì những tiêu chuẩn, tiến trình đo đạc những hiện tượng kỳ lạ, những đại lượng vật lý được vận dụng trong những ngành nghề dịch vụ công nghệ tiên tiến hạt nhân, y tế .
ĐÀO TẠO VẬT LÝ Y KHOA VÀ PHÂN LOẠI CẤP BẬC
Đào tạo vật lý y khoa
Theo thông lệ quốc tế, nhà vật lý y khoa được huấn luyện và đào tạo chính quy ở bậc cao học, nghĩa là được huấn luyện và đào tạo sau khi đã được trang bị những kiến thức và kỹ năng về những môn khoa học cơ bản ( toán học, vật lý, sinh học, hoá học ) trong thời hạn từ 3-4 năm tương tự tốt nghiệp ĐH. Các ứng viên này sẽ có đủ điều kiện kèm theo tham gia khoá đào tạo và giảng dạy thạc sĩ vật lý y khoa ( thời hạn từ 1-2 năm ). Để trở thành nhà vật lý y khoa lâm sàng có trình độ, nhà vật lý y khoa phải học thêm chuyên khoa vật lý y khoa lâm sàng ( giống như đào đạo bác sĩ ) theo một trong ba chuyên khoa : xạ trị, y học hạt nhân hoặc chẩn đoán X-quang trong vòng 1-2 năm
Đối với những thạc sĩ, tiến sỹ thuộc những khối ngành kỹ thuật khác, trước khi tham gia vào chương trình vật lý y khoa lâm sàng phải qua một khoá bổ túc về vật lý y khoa .
Theo kinh nghiệm tay nghề quốc tế, vị trí việc làm của nhà vật lý y khoa là biên chế cố định và thắt chặt phải có trong cơ cấu tổ chức của một cơ sở y tế và giữ vai trò không hề thay thế sửa chữa trong mắt xích chăm nom sức khỏe thể chất hội đồng. Ông Bozidar Casar, một nhà vật lý y khoa nổi tiếng thao tác tại Viện Ung thư Slovenia đã chứng minh và khẳng định : ” Khi những nhà vật lý y khoa bị đẩy ra bên lề đội ngũ y tế khám chữa bệnh sẽ hoàn toàn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng so với bệnh nhân ” .
Theo tài liệu HSS 25, vai trò và trách nhiệm của nhà vật lý y khoa lâm sàng trong các chuyên ngành xạ trị, y học hạt nhân và chẩn đoán được tập trung vào 6 nhiệm vụ chính sau:
- Thiết kế lắp đặt, thiết lập các đặc trưng kỹ thuật, nghiệm thu, vận hành thử và bảo trì thiết bị;
- Đảm bảo an toàn và bảo vệ chống bức xạ cho bệnh nhân, nhân viên và công chúng;
- Đo liều lượng bức xạ cho bệnh nhân;
- Tối ưu hoá các khía cạnh vật lý trong các thủ tục y tế;
- Quản lý chất lượng đối với các khía cạnh vật lý và kỹ thuật;
- Hợp tác với các chuyên gia lâm sàng với tư cách là thành viên chính trong ekip làm việc.
Đối với mỗi chuyên ngành, những trách nhiệm nêu trên sẽ có những nhu yếu đơn cử được nêu trong Bảng 1 của Tài liệu này .
Ở Nước Ta, trước năm 2017, chưa có trường ĐH nào giảng dạy ngành vật lý y khoa. Chỉ có 1 số ít trường giảng dạy khối ngành vật lý kỹ thuật có 1 số ít chuyên đề xu thế ứng dụng bức xạ trong y tế như Đại học Bách khoa, Đại học Khoa học tự nhiên. Tháng 8/2017, theo Quyết định số 3167 / QĐ-BGDĐT, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, TP Hồ chí Minh là đơn vị chức năng tiên phong trong cả nước được Bộ Giáo dục đào tạo và Đào taọ được cho phép huấn luyện và đào tạo thử nghiệm ngành vật lý y khoa trình độ ĐH hệ chính quy. Chương trình giảng dạy ĐH vật lý y khoa của Trường Đại học Nguyễn Tất Thành được kiến thiết xây dựng trong khuôn khổ Dự án hợp tác Kỹ thuật VIE 6030 với IAEA. Chương trình đào tạo và giảng dạy vật lý y khoa của Trường có 150 tín chỉ được đào tạo và giảng dạy trong 4 năm. Phần cơ bản tương thích với Bộ chương trình khung giáo dục đào tạo và giảng dạy khối ngành kỹ thuật trình độ ĐH theo Quyết định số 68/2008 / QĐ-BGDĐT. Phần cơ sở ngành và chuyên ngành, theo chuyên viên của IAEA nhìn nhận, có nội dung tương thích với chương trình khung chuẩn đào tạo và giảng dạy vật lý y khoa TCS 56 của IAEA. Chương trình này được Thương Hội những nhà vật lý y khoa quốc tế ( IOMP ) công nhận. Ngành Vật lý Y Sinh của Trường có đội ngũ giảng viên nhiệt tình, năng động gồm 6 tiến sỹ, 9 thạc sĩ và có phòng thí nghiệm chuyên đề tiên tiến và phát triển và thực hành thực tế y trên cơ sở hợp tác chiến lược với Bệnh viện Chợ Rẫy. Sở dĩ, trường Đại học Nguyễn Tất Thành chưa thể tổ chức triển khai huấn luyện và đào tạo Vật lý khoa trình độ thạc sĩ là vì lao lý Nước Ta không được cho phép giảng dạy bậc thạc sĩ ở một ngành nghề dịch vụ mà chưa có giảng dạy cử nhân của ngành đó và hơn thế nữa Nước Ta chưa có đủ số tiến sỹ vật lý y khoa để giảng dạy cao học ngành này. Từ năm 2020, có thêm một số ít trường tự mở ngành giảng dạy vật lý y khoa .
Phân loại cấp bậc vật lý y khoa
Có nhiều cách phân loại cấp bậc nhà vật lý y khoa. EU phân loại cấp bậc vật lý y khoa theo 4 bậc ( 5,6,7, và 8 ) [ 3 ]. Bảng dưới đây, trình diễn chi tiết cụ thể cách phân loại cấp bậc những nhà vật lý y khoa theo Thương Hội Vật lý y khoa Châu Á Thái Bình Dương – Châu Đại Dương ( AFOMP ) :
Bảng 1. Cấp bậc vật lý y khoa theo Thương Hội Vật lý y khoa Châu Á Thái Bình Dương – Châu Đại Dương ( AFOMP )
| Bậc 1: tương đương chuyên viên thực tập | Bậc 2: tương đương chuyên viên | Bậc 3: tương đương chuyên viên chính | Bậc 4: tương đương chuyên viên cấp cao |
|
|
|
|
KẾT LUẬN
Sau nhiều năm phấn đấu, vai trò và nghĩa vụ và trách nhiệm của những nhà vật lý y khoa đã dần được xã hội, pháp luật thừa nhận – vật chứng là gần đây nhiều văn bản pháp lý có tương quan đã được phát hành. Hy vọng trong tương lai, khi Luật khám bệnh, chữa bệnh sửa đổi được trải qua, những nhà vật lý y khoa sẽ được cấp chứng từ hành nghề như bác sĩ, dược sĩ, kỹ thuật viên …Khi đó, những nhà vật lý y khoa sẽ phát huy mọi năng lực của mình để phân phối những nhu yếu ngày càng tăng trưởng của ngành y cũng như nhu yếu của quy hoạch tăng trưởng ứng dụng công nghệ tiên tiến bức xạ và hạt nhân trong y tế, nhằm mục đích bảo vệ bảo đảm an toàn và nâng cao hiệu suất cao ứng dụng bức xạ ion hoá trong chẩn đoán và điều trị bệnh .
Nhân dịp này, tác giả thay mặt đại diện Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cảm ơn Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo và IAEA cùng những cơ quan hữu quan đã ủng hộ và tương hỗ trường thiết kế xây dựng thành công xuất sắc Chương trình đào tạo và giảng dạy Vật lý y khoa bậc ĐH tiên phong của Nước Ta. Với những chương trình đạo tạo như vậy cùng với sự quản trị ngặt nghèo, khách quan của những cơ quan quản trị, tất cả chúng ta vững tin sẽ có một đội ngũ vật lý y khoa có năng lực đảm đương được vai trò và nghĩa vụ và trách nhiệm của mình theo pháp luật của pháp luật cũng như nhu yếu của xã hội .
[ 1 ] Tiêu chuẩn quốc tế về phân loại nghề ISCO-08 .
[2]Tài liệu IAEA HSS 25: Vai trò và trách nhiệm, yêu cầu đối với giáo dục và đào tạo nhà vật lý y khoa lâm sàng.
[ 3 ] Tài liệu RP174-EU-Hướng dẫn chuyên viên vật lý y khoa .
Nguồn Bản tin Năng lượng nguyên tử và Cuộc sống số 2 năm 2021 .
Source: https://khoinganhkythuat.com
Category: Ngành tuyển sinh